თემატიკა 2.3: სათვგადაავლო ტურის ლიდერი - პერსონალის კომპეტენციები

საფრთხე:

ის, რასაც აქვს პოტენციალი მიაყენოს ზიანი ადამიანს; რისკი - პოტენციური საშიშროების რეალიზების ალბათობა, რასაც შეუძლია ადამიანისთვის ზიანის მიყენება

საკითხი 2.3.1. გამყოლის, როგორც ლიდერის როლი
 

გამყოლის, როგორ სათავგადასავლო ტურზე კომპეტენციის მთავარი წყაროს და ლიდერის როლი, როგორც წესი, მოიცავს შემდეგი მოვალეობების განხორციელებას:

• სტუმრის/სტუმრების დახმარება;

• სტუმრის/სტუმრების ჯგუფის უსაფრთხოების მართვა და ზრუნვა სათავგადასავლო ტურზე რისკების მართვის საერთო პრინციპების და ტურის სპეციფიკის შესაბამისი უსაფრთხოების მართვის პროტოკოლების შესაბამისად; რისკების მართვასთან დაკავშირებული შესაბამისი ინფორმაციის მიწოდებით, ინსტრუქტაჟით, ზედამხედველობითა და სწავლების ჩათვლით;

• საგანგებო ვითარების პროცედურების პრაქტიკული გამოყენება;

• ინფორმაციის გაზიარება და ინტერპრეტაცია

საკითხი 2.3.2. გამყოლის მიმართ არსებული მოლოდინები

• შესაბამისობა: კანონებისა და სხვა ნორმატიული მოთხოვნების შესრულება, რომელიც მოიცავს ( მაგრამ არ შემოიფარგლება)  მონაწილეზე პასუხისმგებლობის აღებასა და იმ რეგიონის საკანონმდებლო მოთხოვნებთან თანხვედრას, სადაც მოქმედებებს ახორციელებს  სათავგადასავლო ტურისტული აქტივობის გამყოლი.

• სტუმრის და/ან სტუმართა ჯგუფის ხელმძღვანელობა:

  • ტექნიკური უნარ-ჩვევების გამოყენებას სათავგადასავლო, ტურისტულ აქტივობამდე და მის განმავლობაში, რათა მიღებულ იქნას  გადაწყვეტილება პროგრამაში ცვლილებებთან დაკავშირებით, მათ შორის: სიტუაციის გაანალიზებასა და აქტივობის შეწყვეტის ან შეცვლის საფრთხეების, რისკებისა და გაუთვალისწინებელი სიტუაციების გამო; სათანადო ზომების მიღებას გაუთვალისწინებელი გარემოებებისას; ბუნებრივი მოვლენების გამოყენებას, რომლებიც გამოსადეგია ამინდის პროგნოზირებისათვის; გადაწყვეტილებების მიღებას ამინდის ცვლილების, ადგილობრივი სამოქმედო ვითარების ან მონაწილეების გამო ალტერნატიულ მარშრუტებსა და აქტივობებთან დაკავშირებით

• ჯგუფების უსაფრთხო ხელმძღვანელობისათვის განსაკუთრებული ყურადღების მიქცევას დაგეგმილი და დაუგეგმავი მარშრუტების დროს,  რომელიც მოიცავს (მაგრამ არ შემოიფარგლება): აქტივობების პროგრამათა წარდგენას და ფორმალური, უსაფრთხოებასთან დაკავშირებული ბრიფინგების ჩატარებას; ჯგუფის მონაწილეთა შორის ინტეგრაციის ორგანიზებას, კონტროლსა და ხელშეწყობას; პროგრამების შეცვლას ისე, რომ ისინი მოერგოს სხვადასხვა ჯგუფის საჭიროებებს; ადგილობრივი სპეციფიკური კულტურული გარემოს მოთხოვნებიდან გამომდინარე სტუმრებისთვის ადგილობრივ თემთან ურთიერთობის წესების გაცნობა და სტუმარსა და ადგილობრივებს შორის კონფლიქტების წარმოქმნისას შუამავლობის გაწევას; არახელსაყრელ და უჩვეულო სიტუაციებთან გამკლავებას პოტენციური მაღალი საფრთხის შემცველი რისკების გამოვლენას უწყვეტი შეფასების პირობებში.  აუცილებელ ტანსაცმელსა და აღჭურვილობას; მონაწილეთა კომპეტენციისა და სტრესის დონეების შეფასებას.

• ტექნიკური შესაძლებლობები: სათავგადასავლო გამყოლის, როგორც სათავგადასავლო ტურის ლიდერის ტექნიკური შესაძლებლობები უნდა მოიცავდეს შემდეგს (მაგრამ არ შემოიფარგლებოდეს):

• ტექნიკური უნარ-ჩვევების გამოყენებას, როგორიცაა ორიენტაცია და ნავიგაცია;

• აღჭურვილობის გამოყენების შემოწმებას კარგი პრაქტიკისა და მწარმოებლის ინსტრუქციების შესაბამისად, რომელიც მოიცავს, მაგრამ არ შემოიფარგლება: აღჭურვილობის შენახვას გამოყენებისათვის მზა მდგომარეობაში; ცვეთისა და დეფექტის ნიშნების კონტროლს; მონაწილეთათვის რჩევის მიცემას აქტივობისათვის საჭირო პირადი ტანსაცმლისა თუ აღჭურვილობის მიზანშეწონილობასა და სწორი გამოყენების თაობაზე და აქტივობის განმავლობაში მონაწილეთა მონიტორინგს აღჭურვილობის სწორად გამოყენების უზრუნველსაყოფად; აღჭურვილობის ცოდნასა და მისი  შეკეთების ელემენტარულ უნარს.

• მონაწილისათვის ინსტრუქციების მიცემას აქტივობის განსახორციელებლად საჭირო მინიმალურ პრაქტიკულ ტექნიკასთან დაკავშირებით, რომელიც მოიცავს, (მაგრამ არ შემოიფარგლება): აქტივობის განხორციელებასთან დაკავშირებული ინსტრუქციული ტექნიკის გამოყენებას; ინდივიდუალური კომპეტენციის განვითარებას; სწავლის სტიმულირებისათვის საჭირო გარემოს შექმნას; მონაწილეთათვის გასაგები ენის გამოყენებასა და გაგების შემოწმებას; სწორი და საკმარისი ინფორმაციის მიწოდებას; საგანგებო ვითარების პროცედურების დემონსტრირებას; ინფორმირებულობას სოციალურ და ეკოლოგიურ ზემოქმედებასთან დაკავშირებულ პროცედურებთან მიმართებით; აღჭურვილობის გამოყენების დემონსტრირებას.

• რისკების მართვა: რისკების მართვასთან დაკავშირებით სათავგადასავლო გამყოლის, როგორც სათავგადასავლო ტურის ლიდერის როლი, როგორც წესი, მოიცავს უწყვეტი მონიტორინგისა და შეფასების საშუალებით მონაწილის კეთილდღეობისა და უსაფრთხოების უზრუნველყოფას და საჭიროების შემთხვევაში აქტივობის განმავლობაში სათანადო ქმედების განხორციელებას, რომელიც მოიცავს (მაგრამ არ შემოიფარგლება):

• საფრთხეებისა და რისკების მართვას, რომლებიც მონაწილეთა ფიზიკურ და ემოციურ უსაფრთხოებაზე მოახდენს გავლენას;

• იმ ფაქტორთა შეფასებას, რომლებმაც შესაძლოა ხელი შეუწყონ უბედურ შემთხვევებს;

• ჯგუფის წევრთა შორის დადებითი ურთიერთობებისა და გუნდური მუშაობის ხელშეწყობას;

• მონაწილეთა ფიზიკური და ემოციური უსაფრთხოების ხელშეწყობასა და მისთვის დიდი მნიშვნელობის მინიჭებას;

• ფიზიკური და გონებრივი დაღლილობისა და ემოციური სტრესის ნიშნების კონტროლს;

• აქტივობისათვის შესაფერის ტანსაცმელსა და საკვებთან დაკავშირებით რეკომენდაციების მიცემას და საგანგებო ვითარებისათვის საჭირო მარაგის უზრუნველყოფას.

• იმის გარანტირებას, რომ მონაწილეებმა კარგად გააცნობიერეს და ინფორმირებულები არიან საგანგებო ვითარებისას მისაღებ ზომებთან დაკავშირებით;

• სათანადო და არასათანადო ქცევებთან დაკავშირებით ინფორმაციის მიწოდებას;

• ჩარევას არასათანადო ქცევის აღმოჩენისას;

• გაუმართლებელი რისკის არიდებას საკუთარი თავისა და სხვა მონაწილეებისთვის;

• იმის უზრუნველყოფას, რომ აქტივობა მიჰყვება ორგანიზაციის ტექნიკურ პროცედურებს.

• რეაგირება ინციდენტებსა და საგანგებო ვითარებაზე: სათავგადასავლო გამყოლის, როგორც სათავგადასავლო ტურის ლიდერის როლი ინციდენტებსა და საგანგებო ვითარებაზე რეაგირებაში, როგორც წესი, გულისხმობს:

  1. საგანგებო სიტუაციების მართვას, რომელიც მოიცავს (მაგრამ არ შემოიფარგლება):

• საგანგებო სიტუაციების შეფასებას და საჭიროების შემთხვევაში ევაკუაციისა და სამაშველო ღონისძიებების ორგანიზებას;

• ჯგუფების კონტროლს;

• საგანგებო სიტუაციებთან დაკავშირებული სერვისებით, რესურსებითა და სხვა დამხმარე საშუალებებით უზრუნველყოფას;

• რთულ სიტუაციებში მონაწილეთა კეთილდღეობის უზრუნველყოფას ზიანის პრევენციის ან მისი მინიმუმამდე დაყვანის მიზნით;

• საგანგებო ვითარებისათვის საჭირო მარაგის ნუსხის ორგანიზებას;

  1. პირველადი დახმარების გამოყენებას, რომელიც მოიცავს (მაგრამ არ შემოიფარგლება):

• პირველადი დახმარების გამოყენებას მათი გამოცდილებისა და სწავლების ფარგლებში;

• პირველადი დახმარების გამოყენებას თითოეული სიტუაციისათვის ადეკვატურად კანონის მიხედვით.

• პროფესიული და ეთიკური ქცევები: სათავგადასავლო გამყოლის, როგორიც სათავგადასავლო ტურის ლიდერის მიერ პროფესიული და ეთიკური სტანდარტების დაცვა და ერთგულება, როგორც წესი, გულისხმობს:

1. სათავგადასავლო, ტურისტული აქტივობებიდან მომდინარე გარემოს და სოციალური ზემოქმედების პრევენციას ან მინიმუმადე დაყვანას, რომელიც მოიცავს (მაგრამ არ შემოიფარგლება):

• მინიმალური ნეგატიური ზეგავლენის გამოცდილების გამოყენებას;

• ჯგუფის გათვითცნობიერებასა და ორიენტირებას გარემოს დაცვის მნიშვნელობასა და ადგილობრივი საზოგადოების პატივისცემასთან დაკავშირებით;

• ჯგუფის ქმედებებში ჩარევას, როდესაც ის მიიჩნევა გარემოს ან ადგილობრივი საზოგადოებისათვის საზიანოდ;

• გარემოს დაცვის პრაქტიკის ხელშეწყობას ტურისტული აქტივობის განმავლობაში;

• მუშაობის ან აქტივობის გეოგრაფიული არეალის სტუმრობის წესების პატივისცემასა და გათვალისწინებას;

• მუშაობის გაწევას მონაწილეთა კმაყოფილების უზრუნველსაყოფად, რომელიც მოიცავს (მაგრამ არ შემოიფარგლება) მონაწილეთა ინფორმირებულობას აქტივობის ზოგად მახასიათებლებთან დაკავშირებით მის დაწყებამდე;

• მონაწილეთა მუდმივ მოტივირებულობას და პროგრამით დაინტერესებას;

• სპეციფიკურ ასპექტებთან დაკავშირებით მონაწილეთა მუდმივ ინფორმირებულობას აქტივობის განვითარების განმავლობაში;

• ინდივიდუალური საჭიროებების ცოდნასა და შესაბამისი მხარდაჭერის უზრუნველყოფას;

• უკმაყოფილების მიზეზებისა და რჩევების მიღებასა და სათანადოდ რეაგირებას;

• პრობლემების გადაჭრასა და განსხვავებულ ინტერესთა შორის კონსენსუსის მიღწევას.

b) პერსონალურ წარდგინებასა და საკუთარ პროფესიონალურ ქცევებზე ყურადღების გამახვილებას, რომელიც მოიცავს (მაგრამ არ შემოიფარგლება):

• ჰიგიენაზე, გარეგნობაზე, ფიზიკურ მდგომარეობასა და მზადყოფნაზე ზრუნვას;

• ლიმიტების დაწესებას იმისათვის, რომ აქტივობის განმავლობაში განვითარდეს ეფექტური, პროფესიული ურთიერთობა მონაწილეებთან და მოხდეს შეუსაბამო ქცევების თავის არიდება.

• უხერხულ სიტუაციებთან გამკლავებას;

• სათანადო ენისა და ქცევების გამოყენებას;

• მაღალი ეთიკური და პროფესიული სტანდარტების შენარჩუნებას.

საკითხი 2.3.3. სასურველი კომპეტენციები

ცოდნა; სათავგადასავლო ტურისტული აქტივობის ლიდერს უნდა ჰქონდეს შემდეგი სახის ცოდნა:

• ამინდის ნიშნების, ატმოსფეროს ან გარემოს პირობების ამოცნობა, წაკითხვა და ინტერპრეტაცია;

• საჭიროების შემთხვევაში ნავიგაციისა და ორიენტაციის ტექნიკის გამოყენება (როგორიცაა ტოპოგრაფიული რუკების ძირითადი ინტერპრეტაცია, რუკების წარწერები და სიმბოლიზმი, მასშტაბი, დიაგრამა, კომპასის გამოყენება და ბუნების ნიშნების მეშვეობით ადგილმდებარეობის განსაზღვრა);

• ჯგუფის მართვის, ინტეგრაციისა და კონფლიქტების მოგვარების სტრატეგია და მეთოდები;

• კომუნიკაციისა და სწავლების სტრატეგიები;

• სათავგადასავლო ტურისტული აქტივობის უსაფრთხოების ძირითადი მოთხოვნები;

• ფაქტორები, რომლებიც ხელს უწყობენ უბედური შემთხვევების ჩამოყალიბებას;

• გარემოსთან დაკავშირებული ზოგადი საფრთხეები და რისკები;

• ზოგადი საგანგებო სიტუაციები და პროცედურები;

• პირველადი დახმარების პროცედურები;

• გარემოსდაცვითი პრინციპები და კანონმდებლობა;

• ინფორმაცია კონკრეტულ სათავგადასავლო ტურისტული აქტივობის ლოკაციასთან დაკავშირებული გარემოსა და ადგილობრივი საზოგადოების შესახებ;

• გარემოზე უარყოფითი გავლენის მინიმალიზაციის მეთოდები;

• განათლებისა და სოციალური უნარ-ჩვევების ძირითადი წესები და ზრუნვა პირად ჰიგიენაზე;

• სამართლებრივი და კანონით დადგენილი მოთხოვნები.

უნარ-ჩვევები:

სათავგადასავლო ტურისტული აქტივობის ლიდერს უნდა ჰქონდეს შემდეგი უნარ-ჩვევები:

• იყოს ექსპრესიული ზეპირ კომუნიკაციაში, ანუ მონაწილეები დააინტერესოს აქტივობით და გახადოს მოტივირებული;

• შეეძლოს მონაწილის ენაზე ან მონაწილესთან შეთანხმებულ ენაზე გასცეს და მიიღოს ინფორმაცია;

• განახორციელოს ინსტრუქტაჟი ნათლად და მკაფიოდ, რათა უზრუნველყოს საჭირო მეთოდების კარგად გაგება;

• ჰქონდეს ფიზიკური და გონებრივი შესაძლებლობა და უნარი, რომ დაასრულოს დაგეგმილი აქტივობა;

• გამოიყენოს ლიდერისთვის დამახასიათებელი შესაფერისი თვისებები, რათა სხვებს გაუძღვეს უსაფრთხოდ კონკრეტული სათავგადასავლო ტურისტული აქტივობისას;

• ჰქონდეს ვერბალური, ლოგიკური აზროვნების უნარი, რომელიც საჭიროა თანმიმდევრული ნაბიჯებით პროცედურის ვერბალურად აღსაწერად;

• გადაწყვეტილების მიღების უნარი (მაგ., საგანგებო ვითარებისას);

• დაგეგმვის უნარი მაგ., კონკრეტული მიზნის მისაღწევად შეადგინოს ეტაპების ლოგიკური თანმიმდევრობა;

• პირველადი სამედიცინო დახმარების გაწევის ცოდნა;

• საგანგებო აღჭურვილობის გამოყენების უნარი საკომუნიკაციო საშუალებების ჩათვლით.

დამოკიდებულებები და თვისებები:

სათავგადასავლო ტურისტული აქტივობის ლიდერს უნდა გააჩნდეს (მაგრამ არ უნდა შემოიფარგლებოდეს) შემდეგი დამოკიდებულებები და თვისებები:

• იყოს დამაჯერებელი, რათა საჭიროების შემთხვევაში დაარწმუნოს ადამიანები;

• დაამყაროს და შეინარჩუნოს კონტროლი ხელმძღვანელობის, ორგანიზებისა და ხალხის ზედამხედველობისას;

• შეეძლოს ადამიანების ნდობის მოპოვება, ე.ი. ადვილად დაამყაროს ურთიერთობები, იცოდეს, როგორ იმოქმედოს და რა თქვას, რათა ადამიანებს კომფორტულად აგრძნობინოს თავი და მოახდინოს წამახალისებელი და მხარდამჭერი ქცევის დემონსტრირება;

• შეეძლოს მოსმენა, ე.ი. გადაწყვეტილებების მიღებისას წაახალისოს ადამიანები, რათა გამოხატონ თავისი შეხედულებები, იკითხოს რჩევები, მოისმინოს და გაითვალისწინოს მათი მოსაზრებები;

• იყოს შემწყნარებელი და ტოლერანტული, ე.ი. იცოდეს, როგორ გაუმკლავდეს აზრთა სხვადასხვაობას, რათა აჩვენოს საქმისადმი თავდადება;

• შეეძლოს გეგმების შედგენა (მოკლე ვადებში), ე.ი. პროგრამის შედგენა წინასწარ, მიზნების შეფასება, ტენდენციების შემუშავება და პროექტების განხორციელება;

• იყოს ოპტიმისტი, ე.ი. ჰქონდეს დადებითი ხედვა გაუთვალისწინებელი მოვლენების მიმართ;

• იყოს მოხერხებული, ე.ი. იოლად მოერგოს სხვადასხვა სიტუაციას;

• იყოს გამჭრიახი, ე.ი. იცოდეს და შეეძლოს სიტუაციების გაგება, აღქმა და ქცევების ანალიზი, (მაგ., სხეულის ენის).

საკითხი 2.3.4. კომპეტენციის შენარჩუნება და გაუმჯობესება

მიმდინარე პროფესიული განვითრება: სათავგადასავლო ტურისტული აქტივობის ლიდერებმა უნდა უზრუნველყონ მიმდინარე პროფესიული განვითარება. მიმდინარე პროფესიულ განვითარებას კავშირი აქვს კომპეტენციათა შენარჩუნებასა და განვითარებასთან. ეს შეიძლება მიღწეულ იქნას დამატებითი პროფესიული გამოცდილების, კერძო სწავლების, ორიენტირებული სწავლების, შეხვედრებში მონაწილეობის, ლექციების, სემინარების, გადასამზადებელი კურსების, კონფერენციებისა და სხვა შესაბამისი აქტივობების საშუალებით. მიმდინარე პროფესიული განვითარების აქტივობებისას მხედველობაში უნდა იქნეს მიღებული ცვლილებები:

• ინდივიდუალთა საჭიროებებში;

• ორგანიზაციათა საჭიროებებში;

• სათავგადასავლო ტურისტულ აქტივობათა ტექნიკაში, ტექნოლოგიებში, აღჭურვილობასა და პრაქტიკაში;

• მონაწილესთან ურთიერთობის პრაქტიკაში;

• წესებსა და კანონმდებლობაში.

კომპეტენციის შენარჩუნება

ლიდერებმა უნდა შეინარჩუნონ და წარმოაჩინონ მიღებული ხარისხის სტანდარტის დამაკმაყოფილებელი კომპეტენციები სათავგადასავლო ტურისტულ აქტივობებში მონაწილეობის მეშვეობით (მაგ., წერილობითი ჩანაწერების საშუალებით) და ფლობდნენ ლიცენზიებსა და ტიტულებს, რომლებიც პასუხობენ უახლეს მოთხოვნებს.